Αν και η τεχνολογία έχει εξελιχτεί και οι υπολογιστές πλέον είναι καλύτεροι και ταχύτεροι και όπως λένε, φθηνότεροι από πιο παλιά, αυτό δεν συνεπάγεται πως είναι εύκολο σε όλους τους ανθρώπους να αποκτήσουν ένα πιο νέο και ισχυρό μηχάνημα. Υπάρχει επίσης και κάτι που λέγεται το οποίο έχει καθιερωθεί σαν μια λάθος αντίληψη.

Πολλοί άνθρωποι έχουν την εντύπωση πως βάζοντας μια Linux διανομή με ένα ελαφρύ γραφικό περιβάλλον, θα μπορούν να ανοίγουν τον browser τους και να σερφάρουν στο διαδίκτυο με ιλιγγιώδεις ή έστω αξιοπρεπείς ταχύτητες. Αυτό είναι κάτι που δεν ισχύει, αφού το διαδίκτυο είναι κάτι ανεξάρτητο που δεν έχει να κάνει (η ταχύτητά του έστω) με το λειτουργικό σύστημα του υπολογιστή. Ένα ελαφρύ περιβάλλον, ίσως διευκολύνει λίγο στο browsing αφού δεν θα δαπανάει τόσο πολλούς πόρους, μα σίγουρα δεν πρόκειται να κάνει θαύματα. Αυτό που θα μπορεί να κάνει, είναι να αξιοποιήσει έναν παλιότερο ή χαμηλότερης απόδοσης υπολογιστή, μπορώντας να κάνει όλα σχεδόν τα υπόλοιπα πιο εύκολα και πιο χρηστικά χωρίς κολλήματα.

Επίσης, θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως αλλιώς συμπεριφέρεται μια mainstream διανομή και αλλιώς κάποιες άλλες, κάνοντας διαφορετική αξιοποίηση της μνήμης και της τελικής χρήσης.

Είναι προφανές πως με έναν παλιότερο υπολογιστή δεν είναι δυνατό να έχεις τόσες ανοιχτές εφαρμογές όσες σε έναν σύγχρονο, ούτε και πως θα ανταποκρίνονται όλες τους με τον ίδιο τρόπο.

Από την άλλη πάλι, η λεγόμενη αγορά, φυσικά και δεν απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους, πάρα μόνο σε εκείνους που μπορούν να ξοδέψουν. Δεδομένης της νοσηρής πραγματικότητας, με προσαύξηση της τελικής τιμής επιβαρυμένης κατά σχεδόν το 1/3 της αξίας του, συν τα υψηλά τέλη των παρόχων για πρόσβαση στο διαδίκτυο, τα οποία πλέον θα φορολογούνται (στην ελλάδα, η πρόσβαση στο διαδίκτυο θεωρείται σαν είδος - υπηρεσία - πολυτελείας), είναι αντιληπτό πως η πρόσβαση στην σύγχρονη και αξιοπρεπή τεχνολογία αποτελεί πλέον προνόμιο ελάχιστων και το μόνο βέβαιο είναι πως με το πέρασμα του χρόνου θα δυσκολεύει ακόμα περισσότερο.

Έτσι, μάλλον δεν προξενεί εντύπωση πως συνεχώς συναντάμε απορίες για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί ένας παλιότερος και χαμηλότερου hardware υπολογιστής.

Το βασικό όμως, είναι να κατανοήσει ο/η καθένας/μιά που θέλει κάτι τέτοιο, πως θα χρειαστεί να απαρνηθεί αρκετά eye-candy και άλλα γούτσου-γούτσου αισθητικά στοιχεία και να κατανοήσει πως αυτό που κάνει, είναι να αναβαθμίσει με λογισμικό ένα μηχάνημα που υπό άλλες περιπτώσεις θα ήταν βαρύ και ασήκωτο και καταβόθρα στην κατανάλωση.

Σίγουρα η ιδανική περίπτωση για κάτι τέτοιο θα ήταν το χτίσιμο από το μηδέν (Linux from Scratch), μα σίγουρα δεν είναι κάτι εύκολο και προσιτό από όλους.

Μια καλή λύση όμως, έρχονται να δώσουν ορισμένα εργαλεία, τα οποία συμβάλλουν αποτελεσματικά στην δημιουργία ενός προσαρμοσμένου βασικού desktop, με γνώμονα τις πραγματικές ανάγκες και hardware. Αυτά τα εργαλεία επιτρέπουν την προσαρμοζόμενη δημιουργία με απλά κλικ και την τελική δημιουργία ενός iso για συγκεκριμένο υπολογιστή (σταθερό ή φορητό).

Το πιο γνωστό και καλύτερο (κατά την γνώμη μου) εργαλείο αυτού του είδους είναι το SUSE Studio. Παρ' όλα αυτά, το openSUSE είναι μια πιο σύνθετη διανομή και συν τα άλλα, το συγκεκριμένο εργαλείο εύκολα μπορεί να παρασύρει με αποτέλεσμα το τελικό iso να μην αυτό που επιδιωκόταν.

Αν λοιπόν θέλουμε έναν πραγματικά λειτουργικό υπολογιστή σε απόδοση και έχοντας κατανοήσει πως αυτός δεν θα κάνει τα πάντα, μα θα προσφέρει ένα αξιοπρεπές σύνολο με τις βασικές εφαρμογές καθημερινής χρήσης, θα πρέπει να στραφούμε αφ' ενός σε μια διανομή διαφορετικής φιλοσοφίας και αφ' ετέρου σε ένα εργαλείο που και πολύ απλό θα είναι ακόμα και για αρχάριους/ες, μα και δεν θα παρασύρει.


Η απόλυτα minimal διανομή Porteus

Η λύση εδώ, ακούει στα: "Slackware" και "Porteus".

Το Slackware ως γνωστόν, είναι μια από τις πιο παλιές διανομές Linux και η πρώτη που εμφανίστηκε στις απαρχές του. Συγκρινόμενη με τα Ubuntu, openSUSE, fedora και άλλες mainstream διανομές, είναι αρκετά πιο δύσκολο, μα συγχρόνως πιο αποδοτικό και με τις επιλογές στον τελικό χρήστη/ρια και σίγουρα με καλύτερη αξιοποίηση του hardware.

Το Porteus, είναι ένα πρότζεκτ που ξεκίνησε σαν ένα fork του Slackware με σκοπό να συνεχιστεί η συντήρηση της υπέροχης μινιμαλιστικής διανομής Slax. Με τον καιρό όμως, προχώρησε σαν μια αυτόνομη ξεχωριστή διανομή, βασιζόμενη πάντα στο Slackware, με μια μινιμαλιστική έκδοση 32b και 64b, προσπαθώντας να δώσει μια "on the go" λύση για φορητούς υπολογιστές πρωτίστως (notebooks, netbooks, laptops).
Είναι μια διανομή η οποία, λόγω των βελτιώσεων που έχει, είναι ιδανική ώστε να τοποθετηθεί σε κιόσκια ή ακόμα και σε πολύ χαμηλών προδιαγραφών μηχανήματα. Ακόμα, με ένα usb, μπορείτε να το τρέχετε από οπουδήποτε και να το έχετε μαζί σας οπουδήποτε.

Αυτό λοιπόν, σημαίνει πως μπορείτε να δοκιμάσετε αν σας κάνει το έτοιμο iso του Porteus. Η διαδικασία να το "κάψετε" είναι η ίδια όπως και σε κάθε άλλη διανομή, ενώ η εγκατάστασή του, αν και δεν έχει τις συνήθεις ευκολίες του Ubuntu, Mint κλπ, είναι πολύ πιο σύντομη και με λίγη προσοχή δεν θα δυσκολέψει.
Μπορείτε να δείτε παλιότερη παρουσίασή του, από πού το κατεβάζετε και πώς το "καίτε" σε ένα δισκάκι ή σε ένα usb-stick, είτε και σε sd-card: Porteus: Μια μινιμαλιστική portable διανομή.

Το Porteus Wizard

Όμως, όπως είπαμε, ο στόχος του πρότζεκτ είναι ξεκάθαρος - στο να μπορεί δηλαδή να δώσει ένα χρηστικό λειτουργικό σύστημα σε παλιά και χαμηλού hardware μηχανήματα (φορητά και σταθερά) και όσο το δυνατόν περισσότερο προσαρμοσμένη στις εκάστοτε απαιτήσεις υλικού και χρήστη/ριας - προχωράει ακόμα περισσότερο, δίνοντας την δυνατότητα, να προσαρμοστεί το τελικό iso της διανομής σε αυτές τις πραγματικές ανάγκες. Και αυτό το κάνει με πάρα πολύ απλό τρόπο και μια διαδικασία που ολοκληρώνεται με ελάχιστα κλικ.


Αυτό ονομάζεται Porteus Wizard και κάποια από αυτά που σας επιτρέπει να κάνετε είναι τα εξής:

- Να επιλέξετε αρχιτεκτονική (32b/64b)
- Να διαλέξετε ανάμεσα σε EFI boot και default, μα και αν θέλετε η boot οθόνη να έχει γραφικό περιβάλλον ή να είναι απλό κείμενο
- Να διαλέξετε γραφικό περιβάλλον (ανάμεσα στα KDE, LXQt, Mate και XFCE)
- Να επιλέξετε τοποθεσία (ζώνη ώρας), πληκτρολόγιο (πχ ελληνικό / αγγλικό)
- Ποιον browser να έχει (ανάμεσα σε Firefox, Chrome, Opera)
- Εφαρμογή γραφείου (ανάμεσα σε LibreOffice και AbiWord)
- Aν θέλετε να υπάρχει και το Skype
- Drivers για κάρτα γραφικών (αν έχει ο υπολογιστής σας)
- Υποστήριξη για printers (εκτύπωση ή όχι)


Ολοκληρώνοντας αυτές τις επιλογές, δημιουργεί αμέσως το δικό σας προσαρμοσμένο iso ώστε να το κατεβάσετε. Αποφεύγετε δηλαδή μια διαδικασία που θα κάνατε κάτω από οποιαδήποτε άλλη κανονική εγκατάσταση και προσθήκης κάποιου συνηθισμένου έξτρα λογισμικού.
Σχετικά με τα γραφικά περιβάλλοντα που παρέχει, είναι πιο minimal εκδόσεις ενώ από το πιο ελαφρύ στο πιο βαρύ, η σειρά τους είναι αυτή:

LXQt
XFCE
MATE
KDE

Προσωπικά δεν θεωρώ πως το MATE με το XFCE έχουν μεγάλη διαφορά, ίσως μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις να είναι και πιο ελαφρύ το MATE.

Οι άλλες επιλογές, είναι προσωπικές, μα είναι προφανές πως όσο πιο χαμηλού επιπέδου είναι ο υπολογιστής, θα χρησιμοποιήσετε και τις πιο λιτές (πχ στο boot mode).
Σε ρεαλιστικά επίπεδα, από browsers από τις επιλογές που δίνει, ο Opera είναι ο πιο ελαφρύς. Τον Chrome καλό είναι να τον αποφύγετε (μιλώντας πάντα για μηχανήματα με μικρή ram).
Αν θέλετε και επεξεργαστή εγγράφων, το Aboword είναι πιο ελαφρύ από το LibreOffice.
Ευνόητο βέβαια πως, αν δεν θέλετε κάτι, δεν είναι ανάγκη να το εγκαταστήσετε.
Από εκεί και πέρα, μπορείτε να επιλέξετε τρίτες εφαρμογές από τα αποθετήρια του Slackware, ενώ η περαιτέρω προσαρμογή είναι διαθέσιμη χάρη στην ικανότητα του Slackware να μετατρέπει τα πακέτα deb και rpm, με αποτέλεσμα μια ευρεία επιλογή λογισμικού.

Εκτός αυτών όμως, έχει και ορισμένες ακόμα πιο ειδικευμένες ρυθμίσεις (Advanced options), από τις οποίες μπορείτε να επιλέξετε αν θα έχει και είσοδο σαν επισκέπτη (guest) ή και σαν root (διαχειριστή), μα και καποιες ακόμα έξτρα ρυθμίσεις για την διαχείριση της μνήμης που θα πρέπει να τις δείτε με προσοχή, ανάλογα πάντα τον υπολογιστή σας:


Μαζί με τα υπόλοιπα tweaks που έχει και αναλυτική τεκμηρίωσή τους θα βρείτε και στην σελίδα της διανομής, θα έχετε μια βασική αξιοποίηση του hardware σας, στην χειρότερη σε ανεκτά επίπεδα (εξαρτάται πόσο παλιός είναι ο υπολογιστής, πόση ram έχει, επεξεργαστή, κλπ).
Προφανώς, τίποτα δεν σας εμποδίζει να το έχετε και σε έναν σύγχρονο υπολογιστή που όπως είναι ευνόητο με κάτι τέτοιο επάνω θα πετάει στην κυριολεξία.
Προσφέρει δηλαδή, μια επιλογή από προκαθορισμένες διαμορφώσεις για χρήστες/ριες που αναζητούν γρήγορη και καθαρές λύσεις για live διανομές.

>>> η σελίδα του Porteus Wizard:

Κώδικας:


http://build.porteus.org/

Δεν ξέρω αν και πόσο δύσκολα φανήκανε αυτά, μα το Proteus κυριολεκτικά έχει απλοποιήσει τα πράγματα.
Για παράδειγμα, το λογισμικό δεν χρειάζεται να εγκατασταθεί και να απεγκατασταθεί, όπως έχετε συνηθίσει σε άλλα λειτουργικά συστήματα και Linux διανομές. Απλά, κάντε διπλό κλικ επάνω του και το λογισμικό θα ενεργοποιηθεί. Με διπλό κλικ ξανά θα απενεργοποιηθεί.
Ακόμα, στο Prοteus σε αντίθεση με μια τυπική εγκατάσταση Linux, υπάρχει σε συμπιεσμένη κατάσταση στα μέσα αποθήκευσης σας, χωρίς / root, / bin, / usr, κλπ δομές καταλόγου μα φορτώνεται στην μνήμη RAM του υπολογιστή σας κατά την διάρκεια της διαδικασίας εκκίνησης, η οποία διαρκεί μόνο περίπου 20-30 δευτερόλεπτα (σχετικός ο χρόνος βέβαια), ενώ με τον modular σχεδιασμό που ακολουθεί σημαίνει ότι το επιπλέον λογισμικό έρχεται με την μορφή modules ώστε μπορεί να ενεργοποιηθεί και να εγχέεται σε αυτό το live σύστημα αρχείων.
Τέλος, με τις τροποποιήσεις που έχει κάνοντας χρήση των πολύ καλά προσαρμοσμένων Linux Live Scripts, τα οποία έχουν σε μεγάλο βαθμό τροποποιηθεί για πολύ ταχύτερη εκκίνηση και τερματισμό, μπορεί να τρέξει ακόμα και σε υπολογιστές που δεν διαθέτουν ούτε σκληρό δίσκο.

>>> η τεκμηρίωση (faqs) του Proteus:

Κώδικας:


http://www.porteus.org/faq/desktop-faq.html#one

Να κάνουμε ορισμένες ακόμα διευκρινήσεις προς διευκόλυνση:

1. Αν ο υπολογιστής είναι αρκετά παλιός και δεν υποστηρίζει εκκίνηση από usb-stick, μπορείτε να το επιτύχετε κάνοντας χρήση του Plop.

2. Για το ποια έκδοση να επιλέξετε ανάμεσα στην 32b και στην 64b, ισχύει το σύνηθες: Σε υπολογιστές μέχρι και 3gb RAM, κατεβάζουμε την 32b έκδοση. Από εκεί και πάνω την 64b έκδοση.

3. Αν πραγματικά σκοπεύετε να αξιοποιήσετε έναν παλιότερο υπολογιστή, λόγω αδυναμίας απόκτησης νέου ή για οποιοδήποτε άλλον λόγο, τότε αξίζει να δαπανήσετε ένα ποσόν (συνήθως από 15 μέχρι 35 ευρώ), για την επέκταση της RAM, αν βέβαια το υποστηρίζει η motherboard (mobo). Αυτό μπορείτε να το δείτε, κοιτώντας πρώτα ποιο mobo έχετε. Δώστε την ακόλουθη εντολή και ανάμεσα στις υπόλοιπες πληροφορίες θα αναφέρει και τον τύπο / μάρκα του mobo σας. Με μια αναζήτηση στο διαδίκτυο θα δείτε μέχρι πόση μνήμη (ram) σηκώνει και τον τύπο τους:

Κώδικας:


inxi -Fxz

Το Porteus αναμφίβολα είναι κάτι σπουδαίο και εκτός όλων των άλλων, θα μπορείτε να το έχετε παντού σε ένα στικάκι, μπορώντας να το τρέχετε από οποιονδήποτε υπολογιστή.

>>> H ιστοσελίδα του Porteus:

Κώδικας:


http://www.porteus.org/

 [Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

 [Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]