Γιορτές, όμορφες στιγμές και κοινωνικές συναντήσεις «αμπαλάρονται» σε εντυπωσιακό χαρτί, εκτοξεύοντας την έκπληξη και τη χαρά στα ύψη.

Το περιτύλιγμα μπορεί να κρύβει το περιεχόμενο του δώρου, αλλά σύμφωνα με τους ειδικούς δημιουργεί ένα γλυκό μυστήριο που γεννά θετικές αντιδράσεις και χαρούμενες συμπεριφορές στους ανυπόμονους παραλήπτες.

Το ρολό του χαρτιού ξετυλίγεται και μαζί του ξεδιπλώνεται η μακρά ιστορία της χριστουγεννιάτικης παράδοσης της ανταλλαγής των δώρων, αλλά και της περίτεχνης παρουσίασής τους.

Νέα υλικά και τεχνικές προστίθενται στον στίβο του τυλίγματος, το οποίο με τον καιρό αναδεικνύεται σε ένα σπορ για όσους επιθυμούν να ακονίζουν δημιουργικά τη φαντασία τους.

Πακέτα μικρά και μεγάλα ακολουθούν τις τάσεις της μόδας, αντικατοπτρίζοντας παράλληλα την εποχή του υπερκαταναλωτισμού και ο κλήρος πέφτει τελικά στο περιβάλλον...

Το ρολό απλώνεται στο τραπέζι, το δώρο τοποθετείται στη σωστή θέση, οι άκρες διπλώνονται με μαθηματική ακρίβεια και ο γλυκός ήχος του περιτυλίγματος που τσακίζει «αγκαλιάζει» το περιεχόμενό του πασπαλίζοντάς το με... εορταστικό πνεύμα και μπόλικο μυστήριο.

Μέρος της ιεροτελεστίας των Χριστουγέννων - και όχι μόνο -, το τύλιγμα των δώρων έχει περάσει από αρκετά στάδια εξέλιξης και εκσυγχρονισμού. Νέα υλικά, μοτίβα και τεχνικές αναπτύχθηκαν με την πάροδο των ετών προάγοντας τα περίτεχνα τυλιγμένα δώρα σε έργα τέχνης.

Από πού κατάγεται όμως η συνήθεια του τυλίγματος των δώρων; Πότε γεννήθηκε το χάρτινο περιτύλιγμα; Πώς επηρεάζει ένα τυλιγμένο δώρο την ψυχολογία μας και τι επιπτώσεις έχει για το περιβάλλον;

Δωράκια στη Ρώμη και στην Ασία

Σύμφωνα με την ιστορία, η ανταλλαγή δώρων αποτελούσε μέρος παγανιστικών εορτασμών.

Οι Ρωμαίοι γιόρταζαν τα Σατουρνάλια, αφιερωμένα στον θεό Σατούρνους, δηλαδή τον Κρόνο, και τις Καλένδες, τις πρώτες ημέρες των ρωμαϊκών μηνών, όπου και αντάλλασσαν δώρα υπό μορφή μικρών αγαλματιδίων, τροφίμων, κοσμημάτων και κεριών.

Κατά τη ρωμαϊκή Πρωτοχρονιά τα δώρα περιορίζονταν σε γλυκά, μέλι και φρούτα καθώς αντιπροσώπευαν το γλυκό νέο έτος.

Η παράδοση της ανταλλαγής δώρων κατά την περίοδο των Χριστουγέννων ωστόσο σχετίζεται με τα δώρα - λιβάνι, σμύρνα και χρυσό - που είχαν προσφέρει οι τρεις Μάγοι στον νεογέννητο Ιησού.

Γύρω στον 2ο αι. π.Χ. στην αρχαία Κίνα γεννιέται το χαρτί, το οποίο εκτός από γραφική ύλη αρχίζει να χρησιμοποιείται και ως μέσο περιτυλίγματος. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας της δυναστείας των Σονγκ (960-1279) δημιουργήθηκε ο χάρτινος φάκελος, γνωστός και ως τσι πάο, ο οποίος στο εσωτερικό του φιλοξενούσε χρηματικά «δωράκια» τα οποία προορίζονταν για αξιωματούχους.

Το χαρτί με σκοπό το τύλιγμα δώρων και άλλων προϊόντων πάλι κατασκευαζόταν από ρυζοκάλαμο και ίνες μπαμπού. Σύμφωνα με την κινεζική παράδοση, το κόκκινο χαρτί περιτυλίγματος σχετίζεται με την καλοτυχία.

Στην Ιαπωνία πάλι κατά την περίοδο Νάρα (710-784) έκανε την εμφάνισή της η παράδοση του φουροσίκι - του τυλίγματος σε ένα κομμάτι ύφασμα (μετάξι, βαμβακερό ή άλλης ποιότητας).

Αρχικά τα πολυτελή υφασμάτινα «πακέτα» φιλοξενούσαν τα ρούχα των ευγενών, αλλά στην πορεία χρησιμοποιήθηκαν για τη μεταφορά διαφόρων προϊόντων.

Σε παρόμοια λογική, το εντυπωσιακό και συνήθως μεταξωτό «μπαλωμένο» ύφασμα μπογιάγκι από την Κορέα χρησιμοποιήθηκε για αρκετούς αιώνες ως «περιτύλιγμα» δώρων ή για τη μεταφορά αγαθών.

Ενας ειδικός τρόπος δεσίματος παρέπεμπε σε δώρο γάμου, που κατά την παράδοση η οικογένεια της νύφης χάριζε σε εκείνη του γαμπρού.

Βικτωριανή πολυτέλεια

Στον δυτικό κόσμο το περίτεχνο τύλιγμα των δώρων κάνει τη δυναμική του είσοδο κατά τη βικτωριανή εποχή (1837-1901), όπου όμως αποτελεί προνόμιο των πλουσίων.

Κάτι τέτοιο ωστόσο οδήγησε στο έθιμο της χριστουγεννιάτικης κάρτας, με τη βοήθεια της οποίας οι λιγότερο προνομιούχοι αντάλλασσαν ευχές υπό μορφή ενός μικρού χάρτινου «δώρου» που δεν απαιτούσε πολλά χρήματα.

Η πρώτη εκτυπωμένη κάρτα δημιουργήθηκε από τον Βρετανό Τζον Κάλκοτ Χόρσλι το 1843 με τη βοήθεια του επιχειρηματία σερ Χένρι Κόουλ. Πριν από την τυπωμένη εκδοχή της και ώσπου αυτή να καθιερωθεί στην αγορά, η διακόσμηση της χριστουγεννιάτικης κάρτας (ως περίπου το 1860) αποτελούνταν από κομματάκια πολύχρωμου χαρτιού.

Την ίδια χρονιά εκδίδονται τα «Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα» του Καρόλου Ντίκενς, στα οποία γίνεται αναφορά για τυλιγμένα δώρα σε καφέ χαρτί, τα οποία τοποθετούνται χρονικά γύρω στο 1836.

Στο μεταξύ, η σταδιακή εισαγωγή των γραμματοσήμων και των ταχυδρομικών υπηρεσιών σηματοδότησε την κορύφωση της μόδας της ανταλλαγής της τυπωμένης χριστουγεννιάτικης κάρτας.

Στις αρχές του 1880 οι Βρετανοί κρεμούσαν τις «χριστουγεννιάτικες» κάλτσες τους στο τζάκι ή στο κρεβάτι τους και τις γέμιζαν με δώρα και καλούδια.

Αμερικανική επανάσταση με σελοφάν και Hallmark

Σιγά-σιγά τα χαρτιά περιτυλίγματος αποκτούν μεγαλύτερη ποικιλία, ενώ συνδυάζονται και με κάρτες.

Οι εξελίξεις στην τεχνολογία των πρεσών εκτύπωσης σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της φλεξογραφίας προς τα τέλη του 19ου αι. και τις αρχές του 20ού αι. επιτρέπουν πλέον τη μαζική παραγωγή ατελείωτων μέτρων έγχρωμου χαρτιού περιτυλίγματος, χωρίς να επηρεάζεται η ποιότητά του.

Το 1912 το σελοφάν αρχίζει να χρησιμοποιείται ως μέσο περιτυλίγματος για τις σοκολάτες της αμερικανικής σοκολατοβιομηχανίας Whitman's.

Σύντομα, και ιδιαίτερα μετά την εισαγωγή του ανθεκτικού στην υγρασία σελοφάν, οι πωλήσεις του εν λόγω υλικού εκτοξεύονται στα ύψη καθώς χρησιμοποιείται τόσο για το τύλιγμα γλυκών όσο και για το τύλιγμα άλλων προϊόντων.

Η σύγχρονη εποχή της τέχνης του περιτυλίγματος ανατέλλει στις ΗΠΑ, όταν οι αδελφοί Ρόλι και Τζόις Χολ, ιδρυτές της γνωστής εταιρείας γραφικής ύλης και ευχετήριων καρτών Hallmark, αποφασίζουν να επενδύσουν στο χαρτί περιτυλίγματος.

Το 1917 στο κατάστημά τους στην πόλη του Κάνσας κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων το μονόχρωμο χαρτί περιτυλίγματος τελειώνει και έτσι οι ίδιοι αυτοσχεδιάζουν χρησιμοποιώντας για το αμπαλάζ των πακέτων γαλλικό «φοδράρισμα» φακέλων.

Η ευρηματική «πατέντα» γνωρίζει τόσο μεγάλη επιτυχία ώστε οι αδελφοί Χολ αποφασίζουν να εκτυπώσουν το δικό τους χαρτί περιτυλίγματος. Διαφορετικά σχέδια κάνουν την εμφάνισή τους και τα τυλιγμένα πακέτα αποκτούν νέα άποψη και στυλ.

Η ταινία που έδιωξε το βουλοκέρι

Το 1930 γεννιέται από την εταιρεία Scotch Brand η κολλητική ταινία - που στην Ελλάδα έχει επικρατήσει ως σελοτέιπ από την αντίστοιχη εταιρεία (sellotape) - η οποία θα φέρει την επανάσταση στον τρόπο τυλίγματος.

Ως τότε τα πακέτα τυλίγονταν με σπάγκο και βουλοκέρι. Tην ίδια περίοδο, επηρεασμένο από την εποχή του Art Deco, το χαρτί περιτυλίγματος αποκτά μοντέρνα σχέδια.

Σε πιο ακραίες περιπτώσεις χιονονιφάδες και μικροσκοπικοί σκιέρ «χορεύουν» στην επιφάνειά του, ενώ δεν λείπουν τα πράσινα χριστουγεννιάτικα δεντράκια και τα κεριά.

Το καταναλωτικό κοινό έχει πλέον μια ευρεία γκάμα επιλογών. Κατά τις δεκαετίες του '50 και του '60 τα μοτίβα που αποτυπώνονται στο χαρτί γίνονται πιο ρεαλιστικά, ενώ μέσα στην επόμενη 20ετία αρχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους δημοφιλείς χαρακτήρες από ταινίες ή τηλεοπτικές εκπομπές.

Σκίζοντας το χαρτί

Μια ολόκληρη βιομηχανία είναι γεγονός και το χαρτί περιτυλίγματος είναι πλέον συνυφασμένο με τη χαρά, τη γιορτινή ατμόσφαιρα, τις εκπλήξεις και τα δώρα.

Με την πάροδο των ετών η τέχνη του τυλίγματος δημιουργεί μόδα από σχέδια, χρώματα και τεχνοτροπίες τα οποία συνοδεύονται από συνδυασμούς υλικών και πρωτότυπους τρόπους διπλώματος του χαρτιού.

Πώς επιδρά όμως στον συναισθηματικό κόσμο του παραλήπτη ένα τυλιγμένο δώρο;

Ολη αυτή η προσπάθεια για την επίτευξη του τέλειου αμπαλάζ τελικά αξίζει τον κόπο; Ο παραλήπτης προτιμά τελικά τα περίτεχνα τυλιγμένα πακέτα ή επιθυμεί τα «γυμνά» δώρα, όπου το περιεχόμενό τους παραμένει εκτεθειμένο στο μάτι;

Απάντηση σε όλα αυτά τα ερωτήματα είχε προσπαθήσει να δώσει το 1992 με μελέτη του ο δρ Ντάνιελ Χάουαρντ, καθηγητής Μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο Νότιων Μεθοδιστών στο Ντάλας, στις ΗΠΑ.

Η μελέτη αποτελούνταν από μια σειρά πειραμάτων με πυρήνα τη βασική υπόθεση ότι το περιτύλιγμα κάνει τον παραλήπτη να θέλει περισσότερο το δώρο.

Βάσει των αποτελεσμάτων που είχαν δημοσιευθεί στο επιστημονικό έντυπο «Journal of Consumer Psychology» είχε φανεί ότι ο κόσμος πράγματι εμφανίζει μια πιο θετική συμπεριφορά απέναντι στα δώρα που είναι τυλιγμένα.

«Το τύλιγμα των δώρων έχει συνδεθεί με χαρμόσυνα γεγονότα στη ζωή του κόσμου, με αποτέλεσμα να συνοδεύεται από χαρούμενες συμπεριφορές» είχε εξηγήσει τότε ο δρ Χάουαρντ.

Ο ίδιος είχε υποστηρίξει ότι το οπτικό ερέθισμα ενός εντυπωσιακού πακέτου παίζει τελικά πολύ σημαντικό ρόλο ως προς την ανταπόκριση του παραλήπτη.

Το μυστήριο και η έκπληξη του τι περιέχει στο εσωτερικό του ένα τυλιγμένο πακέτο αποτελεί ένα επιπλέον δέλεαρ το οποίο έρχεται να συνοδεύσει το ευχάριστο αισθητικό αποτέλεσμα.

Κατά τον ειδικό, πολλά τυλιγμένα δώρα μαζί, όπως π.χ. αυτά που τοποθετούμε κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο, καλλιεργούν ένα επιπλέον μυστήριο γύρω από το ποιο δώρο αντιστοιχεί σε ποιον βασανίζοντας έτσι ευχάριστα τους πιθανούς παραλήπτες.

Από τα σαλόνια στα... σκουπίδια

Τα Χριστούγεννα μπορεί να χαρακτηρίζονται η πιο «μαγική» εποχή αλλά, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, πρόκειται και για την πιο... ρυπογόνο εποχή του έτους.

Κάθε χρόνο υπολογίζεται ότι δαπανώνται περί τα 2,6 δισ. δολάρια (περίπου 2,4 δισ. ευρώ) σε χαρτί περιτυλίγματος. Περίπου 42 εκατ. τόνοι χαρτιού στις ΗΠΑ ετησίως προέρχονται από συσκευασίες προϊόντων και χάρτινη διακόσμηση, με τις χάρτινες σακούλες και το χαρτί περιτυλίγματος να αγγίζει τους 4 εκατ. τόνους.

Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα «The Telegraph», κάθε χρόνο στη Βρετανία και μόνο κατά την εορταστική περίοδο καταλήγουν στον σκουπιδοτενεκέ περί τα 365.000 χλμ. χαρτιού περιτυλίγματος - αρκετά για να τυλίξουν την περιφέρεια του πλανήτη (40.075 χλμ.) εννέα ολόκληρες φορές.

Για τον λόγο αυτόν δεν είναι λίγοι οι καταναλωτές που προκειμένου να μειώσουν τον όγκο των χριστουγεννιάτικων απορριμμάτων, το κόστος των δώρων αλλά και να προσθέσουν μια πιο προσωπική νότα σε ό,τι επιλέγουν να προσφέρουν στα αγαπημένα τους πρόσωπα καταφεύγουν στη χρήση ανακυκλωμένου χαρτιού ή επαναχρησιμοποιούμενων λύσεων.

Με λίγη φαντασία και μια προσεκτική ματιά στα διαθέσιμα υλικά που υπάρχουν σε κάθε σπίτι το αμπαλάζ των δώρων μπορεί να σταθεί η αφορμή για να ξεκλειδώσουμε νέα μονοπάτια δημιουργικότητας, όπως π.χ. οι σελίδες ενός παλιού περιοδικού ή ενός κόμικ μπορούν να μετατραπούν σε ένα ευφάνταστο περιτύλιγμα και οι κορδέλες από ανθοδέσμες ή άλλα προϊόντα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να πλαισιώσουν το τελικό αποτέλεσμα.

 [Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]

Source: [Πρέπει να είστε εγγεγραμμένοι και συνδεδεμένοι για να δείτε αυτόν το σύνδεσμο.]